του Σταμάτη Παπαγγελή, Σύνταξη-Συντονισμός Έκδοσης #39#39Ελιά amp Ελαιόλαδο#39#39
Τη διατροφική πυραμίδα που κατάρτισε το 1992 το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών USDA με σκοπό την προαγωγή μιας ισορροπημένης διατροφής, έρχεται τώρα να συμπληρώσει η διπλή πυραμίδα που παρουσίασε το Κέντρο Διατροφής και Τροφίμων Barilla Barilla Center for Food amp Nutrition BCFN, σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο τον περασμένο Ιούνιο και παρουσιάσθηκε πρόσφατα σε ανοικτή συζήτηση στο
Ευρωκοινοβούλιο
Πρόκειται για μια διπλή πυραμίδα στην οποία τοποθετούνται τα τρόφιμα όχι μόνο σύμφωνα με τη θετική τους επίδραση στην υγεία, αλλά και σε σχέση με την επίπτωσή τους στο περιβάλλον Λαμβάνοντας υπόψη το οικολογικό αποτύπωμα των διαφόρων προτύπων διατροφής, αποδεικνύεται ότι όποιος ακολουθεί τη μεσογειακή διατροφή αφήνει καθημερινά ένα οικολογικό αποτύπωμα 12,3 τετραγωνικών μέτρων και εκπέμπει στην ατμόσφαιρα περίπου 2,2 kg διοξειδίου του άνθρακα CO2 Αντίθετα, όποιος ακολουθεί τη διατροφή της Βόρειας Αμερικής αφήνει καθημερινά ένα οικολογικό αποτύπωμα 26,8 τμ και εκπέμπει γύρω στα 5,4 kg CO2 Στη διπλή πυραμίδα μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι τα τρόφιμα των οποίων συνιστάται η συχνή κατανάλωση, όπως τα φρέσκα λαχανικά, είναι αυτά που έχουν τις μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις Αντίθετα, τα τρόφιμα των οποίων δεν συνιστάται η συχνή κατανάλωση, είναι αυτά που έχουν τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις Μέσα, λοιπόν, από τη διπλή πυραμίδα συμπίπτουν δυο διαφορετικοί αλλά εξίσου σημαντικοί στόχοι, η υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος
Η διατροφή φαίνεται να επιδρά και στην εξοικονόμηση ύδατος, υπογραμμίζουν στην έρευνα του Κέντρου Διατροφής και Τροφίμων Barilla οι Barbara Buchner ερευνήτρια του International Energy Agency ΙΕΑ στο Παρίσι και διευθύντρια του Climate Policy Initiative της Βενετίας, Jean-Paul Fitoussi και Mario Monti οικονομολόγοι, Gabriele Riccardi ενδοκρινολόγος, Camillo Ricordi χειρουργός, Joseph Sassoοn κοινωνιολόγος και ο ογκολόγος Umberto Veronesi Η διαχωριστική γραμμή σύμφωνα με τη μελέτη είναι το επίπεδο της κατανάλωσης τροφίμων μικρότερης ή μεγαλύτερης περιεκτικότητας laquoεικονικού νερούraquo, της ποσότητας νερού δηλαδή που απαιτείται για την παραγωγή ενός αγαθού Ένα φυσικό πρόσωπο καταναλώνει καθημερινά κατά μέσο όρο 2 με 5 λίτρα νερού για πόση, ενώ η ημερήσια δυνητική κατανάλωση για διατροφή κυμαίνεται από 1500 μέχρι 2600 λίτρα στην περίπτωση μιας χορτοφαγικής διατροφής και μεταξύ 4000 – 5 400 λίτρων, στην περίπτωση μιας διατροφής πλούσιας σε κρέας
Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που σχετίζονται με κάθε μεμονωμένο τρόφιμο επιτεύχθηκε με την Ανάλυση Κύκλου Ζωής LCA ολόκληρης της αλυσίδας εξόρυξη, καλλιέργεια και επεξεργασία των πρώτων υλών, τυποποίηση, συσκευασία, μεταφορά, διανομή, χρήση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και τελική διάθεση
Για την κατασκευή της διπλής πυραμίδας χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης αναφοράς το laquoοικολογικό αποτύπωμαraquo Ecological Footprint
Το Ecological Footprint μετρά την έκταση γης ή θαλάσσης που είναι βιολογικά παραγωγική και απαραίτητη στο να παρέχει προϊόντα προς κατανάλωση αλλά και να απορροφά τα απόβλητα που παράγονται Η μέθοδος αναπτύχθηκε από το Global Footprint Network
Η μέθοδος απαιτεί να συμπεριληφθούν στον υπολογισμό τα ακόλουθα στοιχεία
-Crop land που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση γης για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων και ζωοτροφών,
-Forest land που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση γης που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ξυλείας για τη δημιουργία πρώτων υλών,
-Grazing land που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση γης που χρησιμοποιείται ως βοσκότοπος,
-Built-up land που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση γης για τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται στις παραγωγικές διαδικασίες,
-Fishing ground που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση θαλάσσης για την φυσική ανάπτυξη ή την εκτροφή ιχθυαλιευτικών προϊόντων,
-Energy land που αντιπροσωπεύει την απαιτούμενη έκταση γης για την απορρόφηση των εκπομπών CO2 που προέρχονται από την παραγωγή ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας
Το Ecological Footprint είναι, συνεπώς, ένας σύνθετος δείκτης που μετρά τους διάφορους τρόπους χρήσης των περιβαλλοντικών πόρων, μέσω μιας ενιαίας μονάδας μέτρησης που ονομάζεται laquoπαγκόσμιο εκτάριοraquo, gha ή παγκόσμια m2
Παραδείγματα
Το κόκκινο κρέας βρίσκεται στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας Η κατανάλωσή του, κυρίως του άπαχου, είναι σημαντική για την ανάπτυξη των παιδιών και τη δημιουργία μυών Συνιστάται η χαμηλή κατανάλωσή του Στην περιβαλλοντική αλυσίδα, το μέσο οικολογικό αποτύπωμα 100 gr κόκκινου κρέατος ισοδυναμεί με 92 παγκόσμια εκτάρια
Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν λίγες θερμίδες και προσφέρουν στον οργανισμό νερό, υδατάνθρακες, βιταμίνες και ίνες, ενώ η περιεκτικότητά τους σε λίπη και πρωτεΐνες είναι πολύ χαμηλή Βρίσκονται στη βάση της διατροφικής αλυσίδας και συνιστάται η υψηλή κατανάλωσή τους Στην περιβαλλοντική αλυσίδα το μέσο οικολογικό αποτύπωμα που αφήνει η παραγωγή 100gr φρούτων είναι 3 παγκόσμια εκτάρια
Πηγή Barilla Center for Food amp Nutrition
Olivo e Olio
