Παρασκευή, 6 Δεκεμβρίου, 2024

Ακατανόητη η στάση της Ελλάδας στην ΕΕ – γιατί δεν διεκδικεί αποζημιώσεις λόγω κλιματικής αλλαγής;

Το σύστημα ασφάλειας των παραγωγών μοιάζει με την ομπρέλα που δεν ανοίγει όταν βρέχει

Ενώ μια σειρά από κράτη μέλη της ΕΕ ζητούν από την Κομισιόν να στηρίξει οικονομικά τον πρωτογενή τους τομέα ο οποίος έχει πληγεί από ακραία κλιματικά φαινόμενα είτε λόγω παρατεταμένης ξηρασίας είτε/και  λόγω έντονων καταιγίδων με πλημμύρες, αντιθέτως, ακατανόητα απαθής παραμένει η στάση της Ελλάδας η οποία δεν έχει θέσει – ακόμη τουλάχιστον – επισήμως ανάλογες διεκδικήσεις.

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής τέθηκαν επί τάπητος στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Γαλλία και την Ιταλία, οι οποίες, σε μια έμπρακτη “Συμμαχία του Νότου” έκαναν έκκληση στην Κομισιόν να στηρίξει τον αγροτικό τομέα και να κάνει χρήση του γεωργικού αποθεματικού με ιδιαίτερη  μέριμνα στα διοικητικά μέτρα που προβλέπει το πλαίσιο εφαρμογής της ΚΑΠ. Άλλωστε, τα μελλοντικά σενάρια για βελτίωση των κλιματικών συνθηκών είναι δυσοίωνα, οπότε Η ΕΕ καλείται να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση που πλήττει τον αγροτικό τομέα.

Οι ζημιές στις καλλιέργειες δεν οφείλονται μόνο στην παρατεταμένη ξηρασία αλλά και στις υψηλής έντασης βροχοπτώσεις που επακολούθησαν σε ορισμένα κράτη μέλη όπως η Ιταλία, η οποία ζήτησε στήριξη και για τις πρόσφατες πλημμύρες. Στην Ισπανία τίθεται θέμα βιωσιμότητας των καλλιεργειών καθώς παρατηρείται μείωση παραγωγής στα σιτηρά, στα όσπρια, στα οπωροκηπευτικά προϊόντα ενώ δεν γνωρίζουν το ύψος της ζημιάς που έχει προκληθεί στον ελαιοκομικό και στον αμπελουργικό τομέα. Τα προβλήματα δεν περιορίζονται στον Ευρωπαϊκό Νότο. Το Βέλγιο ζητά ενίσχυση για τους πληγέντες μηλοπαραγωγούς της περσινής χρονιάς, η Λιθουανία και η Λετονία για τους γαλακτοπαραγωγούς καθώς ζημιώθηκε και αυτός ο τομέας από τον πόλεμο της Ουκρανίας.

Η Ελλάδα στον χάρτη της ΕΕ

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση λόγω των βουλευτικών εκλογών, όμως η ζωή δεν σταματά κι άλλωστε γι αυτό έχουν προβλεφθεί δικλείδες και θεσμοί ώστε να εξασφαλίζουν την κρατική οντότητα και συνέχεια. Έτσι στο πρόσφατο Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας & Αλιείας στις Βρυξέλλες ο αναπληρωτής Πρέσβυς Μόνιμος Αντιπρόσωπος κος Ιωάννης Γκίκας εκπροσώπησε τον υπηρεσιακό Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γεώργιο Τσακίρη. Σύμφωνα με το σχετικό επίσημο Δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ, η κατάσταση των αγορών ιδίως μετά την εισβολή στην Ουκρανία αποτέλεσε το πρώτο θέμα συζήτησης. Ο  κ. Γκίκας επανέλαβε τη στήριξη της Ελλάδας σε κάθε προσπάθεια επιβίωσης των αγροτών στην Ουκρανία.  

Το κοινό έγγραφο Πορτογαλίας, Ισπανίας, Ιταλίας και Γαλλίας για παρατεταμένη ξηρασία αποτέλεσε το επόμενο θέμα συζήτησης με τον Έλληνα εκπρόσωπο να υποστηρίζει, σύμφωνα πάντα και με το Δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ:

“Ο κ. Γκίκας υπογράμμισε την κατανόηση στις ανησυχίες των τεσσάρων (4) κρατών μελών που πλήττονται από ακραία καιρικά φαινόμενα, παρατεταμένη ξηρασία και έντονες πλημμύρες, ένα θέμα που αποτελεί συχνό πρόβλημα των μεσογειακών χωρών και απασχολεί πολύ και την Ελλάδα. Υπογράμμισε τον έντονο προβληματισμό της χώρας μας για την πύκνωση των εναλλαγών ακραίων καιρικών φαινομένων. Επισήμανε τις αρνητικές συνέπειες των πολλαπλών κρίσεων που πλήττουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, καταλήγοντας ότι η ευελιξία στην εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου είναι αναγκαία. Τέλος, τόνισε ότι η χρήση του γεωργικού αποθεματικού θα πρέπει να αποφασίζεται κατά προτεραιότητα για τέτοιου είδους σοβαρά, έκτακτα προβλήματα που επιφέρουν μείωση στην ευρωπαϊκή αγροτική παραγωγή και θέτουν σε κίνδυνο την επισιτιστική αυτονομία της Ένωσης.”

Συνεπώς, όχι μόνο η Ελλάδα δεν συμμετείχε στη συμμαχία των τεσσάρων χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, αλλά ούτε καν εκείνη την ώρα, μέσα στη συνεδρίαση, δεν προσχώρησε δυναμικά αλλά αρκέστηκε να εκφράσει την κατανόησή της στους τέσσερεις και τον προβληματισμό της για τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η Ελλάδα λοιπόν παραμένει αμέτοχη, δεν ζητά αποζημιώσεις και μέτρα στήριξης, ίσως γιατί έχει επικρατήσει η εσφαλμένη εντύπωση πως όλα βαίνουν καλώς στον πρωτογενή τομέα, ίσως γιατί οι αρμόδιοι βασίζονται στην ανθεκτικότητα των γεωργών και κτηνοτρόφων σε ανάλογες καιρικές καταστροφές.

Τί κι αν έγιναν τα αγροτεμάχια με τις κερασιές λίμνες από τις έντονες βροχοπτώσεις και καταστράφηκε ολοσχερώς η παραγωγή (Νομός Πέλλας), ο Έλληνας ως άλλος πολυμήχανος Οδυσσέας θα τα μετατρέψει σε ορυζώνες και θα γυρίσει το παιχνίδι υπέρ του. Αχάριστοι οι ροδακινοπαραγωγοί που επλήγησαν τα ροδάκινα τους και εμφάνισαν έντονη καρπόπτωση, διότι είναι ευκαιρία μέσω της κυκλικής οικονομίας να καλύψουν τις θρεπτικές ανάγκες των δένδρων για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο και έτσι θα μειωθεί το κόστος αγοράς των λιπασμάτων. Στον αμπελουργικό τομέα, την τιμητική τους έχουν οι μύκητες καθώς με τις έντονες βροχοπτώσεις ευνοήθηκε η παρουσία του περονόσπορου αλλά κυρίως και του βοτρύτη οι οποίοι προκάλεσαν ολοκληρωτική καταστροφή στο Νομό Ηρακλείου και τα έξοδα που έχουν πραγματοποιηθεί για τις καλλιεργητικές φροντίδες της αμπέλου έως και αυτή τη χρονική περίοδο είναι μεγάλα και τα έσοδα θα είναι μηδενικά. Σε δυσχερέστατη θέση εντοπίζονται οι βιοκαλλιεργητές καθότι τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την αντιμετώπισή τους είναι ελάχιστα και στηρίζονται κυρίως σε προληπτικά μέτρα.

Ελαιοκαλλιέργεια απειλούμενη

Οι κλιματολογικές επιπτώσεις έπληξαν και τον ελαιοκομικό τομέα και σε συνδυασμό με τη αναμενόμενη μειωμένη παραγωγή εξαιτίας του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας, μιας και η περσινή απόδοση ήταν υψηλή, αποτελεί συνταγή καταστροφής. Οι εκτιμήσεις πως τα ελαιόδεντρα στην Ελλάδα επιστρέφουν στην κανονικότητα υποδηλώνουν μάλλον πλήρη άγνοια για το τι συμβαίνει στους ελληνικούς ελαιώνες. Η οποιαδήποτε αποτύπωση ποσοστών παραγωγής τη συγκεκριμένη περίοδο είναι από παρακινδυνευμένη έως και παραπλανητική απλά γιατί ακόμη είναι πολύ νωρίς προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Παραδείγματος χάρη, η επίδραση των συνεχιζόμενων βροχοπτώσεων δεν μπορεί εκ προοιμίου να χαρακτηριστεί ούτε σαν αρνητική αλλά ούτε και θετική διότι εξαρτάται από το εάν η ποικιλία ελιάς είναι πρώιμη, μεσοπρώιμη ή όψιμη και σε ποιο φαινολογικό στάδιο εντοπίζεται. Εάν έχει ολοκληρωθεί το φαινολογικό στάδιο της ανθοφορίας και βρίσκεται στο στάδιο της καρπόδεσης τότε χαρακτηρίζεται ευεργετική, ενώ εάν πραγματοποιήθηκε στο στάδιο της ανθοφορίας τότε οι κίνδυνοι για ανθόρροια είναι αυξημένοι.

Η βροχόπτωση σε συνδυασμό με την υψηλή υγρασία ευνοούν την παρουσία μυκήτων όπως του γλοιοσπορίου, της κερκόσπορας κ.α.. οι οποίοι δύναται να επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγή. Συγκεκριμένα το γλοιοσπόριο (Colletotrichumcladosporiodes [syn. Gleosporium olivarum], ή το Colletotrichum acutatum) δύναται να προσβάλλει το άνθος με συμπτωματολογία την ξήρανση και απόπτωση του άνθους (ανθόρροια) ή/και με τη λανθάνουσα προσβολή καρπιδίων. Η λανθάνουσα προσβολή καρπιδίων προκαλείται από την είσοδο του παθογόνου στα μικρά καρπίδια μέσω των ανθέων όπου και παραμένει ανενεργό έως τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου το οποίο εμφανίζεται και μολύνει τα καρπίδια με αποτέλεσμα την καρπόπτωση και τη διασπορά του παθογόνου.

Επιπλέον ο ήπιος χειμώνας (όχι χαμηλές θερμοκρασίες) που προηγήθηκε σε συνδυασμό με τις βροχοπτώσεις και την υψηλή υγρασία  συμβάλλουν στην επιβίωση της γενιάς του δάκου και στην αύξηση του πληθυσμού του. Ο δάκος όχι μόνο προσβάλλει τον ελαιόκαρπο όπου μπορεί να παρατηρηθεί και καρπόπτωση αλλά εμφανίζει και συνεργιστική δράση με το γλοιοσπόριο συμβάλλοντας στη διάδοση των σπορίων και στη μόλυνση των καρπών προκαλώντας τραυματική ωρίμανση των καρπών στο σημείο του νύγματος.  Συνεπώς, αυτές οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν και την αύξηση του πληθυσμού των εντόμων όπως του δάκου, του πυρηνοτρήτη κ.α., άρα δεν μπορεί να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, όπως υποστηρίζουν αρκετοί συνάδερφοι, ακόμη και στα μέσα του Ιουνίου διότι το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό.

Η φύση, ειδικά στην εποχή της κλιματικής κρίσης έχει τους δικούς ρυθμούς και νόμους, που κινούνται ανεξάρτητα από τις πολιτικές βραχυπρόθεσμες συγκυρίες. Το κράτος οφείλει να είναι αρωγός στον πρωτογενή τομέα ο οποίος αποτελεί από τους σημαντικότερους πυλώνες της Ελληνικής οικονομίας και να φροντίζει να παρέχει μέτρα στήριξης διότι μέχρι σήμερα το σύστημα προστασίας και ασφάλειας των παραγωγών μοιάζει με την ομπρέλα που δεν ανοίγει όταν βρέχει.

Σχετικά άρθρα

Ακολουθήστε μας

6,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,684ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,050ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
Ελιά & Ελαιόλαδο: Τεύχος 107

Πρόσφατα άρθρα

Επιλεγμένα